خیّری که کتابخانه، منزل و حساب های شخصی خود را وقف ترویج کتابخوانی کرد.
پرویز اذکائی، خیر همدانی که در مراسم ملی بزرگداشت روز کتاب، کتابخوانی و کتابدار سال ۱۳۹۹ توسط نهاد کتابخانه های عمومی کشور به‌عنوان خیّر نمونه برگزیده شد، کتابخانه، منزل و حساب های شخصی خود را وقف ترویج کتابخوانی کرده است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی نهاد کتابخانه های عمومی کشور، محقّق و نویسنده برجسته همدانی، پرویز اذکائی از چهره‌های فرهیخته ایران است که در مراسم ملی بزرگداشت روز کتاب، کتابخوانی و کتابدار سال ۱۳۹۹ توسط نهاد کتابخانه های عمومی کشور به‌عنوان خیّر نمونه کشوری برگزیده شد.
وی در دیماه سال ۱۳۹۵ کتابخانه شخصی خود را به کتابخانه مرکزی همدان اهدا کرد و در تاریخ ۲۱ تیر ماه ۱۳۹۶ «کتابخانه تحقیقاتی ـ تخصّصی پرویز اذکایی» شامل ۷ هزار و ۵۰۰ جلد کتاب نفیس و ۶ هزار و ۵۰۰ جلد مجله علمی و فرهنگی در کتابخانه مرکزی همدان افتتاح شد و هم‌اکنون در دسترس علاقه‌مندان است.
این کتابخانه که اذکائی از آن به عنوان کتابکده تعبیر می‌کند، مجموعه‌ای نفیس و گزیده در رشته‌های مختلف علوم انسانی به ویژه تاریخ و ایرانشناسی و فلسفه و علوم است که در قرون مختلف به تحریر درآمده و حاصل بیش از نیم قرن زحمت مداوم، کار و کوشش علمی این دانشمند بزرگ عصر ما است و براساس برآورد کارشناسان ارزش ریالی کتاب‌های اهدا شده توسط اذکایی بیش از ۴۰ میلیارد ریال است.
همچنین اذکائی، منزل مسکونی اش به متراژ ۳۰۰ مترمربع و ۱۸۰ متر زیربنا واقع در کوی شکریه همدان را، که کارشناسان ارزش ریالی فعلی آن را حدود ۶۰ میلیارد ریال برآورد کرده‌اند، وقف کرده تا به یک کتابخانه عمومی با مدیریت اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان همدان تبدیل شود. این مجموعه توسط اذکایی به نام «خانه فرهنگی روانشاد میرزا کاظم اذکایی مدیر» یا کتابخانه عمومی کوی شکریه همدان نامگذاری شده است. علاوه بر این اقدامات ارزنده و ماندگار، به درخواست دکتر اذکایی، تمامی حساب های مالی و اوراق بهادار نامبرده در قالب وقف به نام اداره کل کتابخانه های عمومی استان همدان جهت هزینه های جاری مجموعه اذکایی اهدا شد تا در صورت وفاتش، با نظارت ناظر وقف توسط اداره کل کتابخانه های عمومی صرف شود.
پرویز اذکائی فروردین ۱۳۱۸ در خانواده‌ای فرهنگی، در شهر همدان زاده شد. او تحصیلات ابتدایی را در مدرسۀ «آلیانس/ اتحاد» گذراند و پس از پایـان خدمت نظام (۱۳۳۹) متصدی کتابخـانۀ دبیـرستانی شد که در آن تحصیل می کرد و در مدارس ملّی همدان (خصوصاً «دبستان فرهنگ» که پدرش محمدکاظم اذکائی بنیاد کرده بود) تدریس کرد.
شوق به آگاهی از تاریخ و معارف قدیم، او را به حوزه های علمیه کشانید چندان که از محضر حضرت آیت الله فقید آقای آخونـد ملّاعلـی معصومـی همـدانـی (ره) استفـاده کرد.
در سال های ۱۳۴۰ـ۱۳۴۲، امور چاپ و نشر روزنامۀ «نهیب غرب» به او محول شد و همکاری مستمری نیز با روزنامۀ «مبارز همدان» داشت.
در سال (۱۳۴۱) عهده دار طبع و ویرایش مجلۀ «پیک اسلام» شد. در سال ۱۳۴۸، تحصیلات دانشگاهی (رشتۀ تاریخ) را در دانشگاه تهران به پایان برد و ضمن آن سردبیر مجلۀ «وحید» بود.
در سال ۱۳۴۸ که مبدأ تشکیل کنگره های سالانۀ تحقیقات ایرانی، در کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران بود و تا آخر سال ۱۳۵۷ عضویت دائمی آن را بر داشت. به علاوه، در چندین کنگره علمی داخل و خارج از کشور نیز مأموریت یافت، ازجمله: کنگره جهانی ابوریحان بیرونی (تهران، ۱۳۵۲)، جشنواره جهان اسلام (لندن، ۱۳۵۴) و در المؤتمر الدولی للبیزره (منعقد در امارات متحده عربی، ابوظبی، ۱۳۵۴) نماینده اعزامی ایران بود.
در سال ۱۳۵۴، با مأموریت تحصیلی به دانشگاه منچستر انگلستان رفت و در بخش مطالعات شرقی آنجا به عنوان «طلبۀ تحقیق» و با رسالۀ «جغرافیای تاریخی همدان» دوره دکتری (PH.D) را تحت نظارت مرحوم پرفسور بویل (J.A. Boyle) گذراند. سپس در سال های پس از انقلاب، بـه تـرتیب عضو هیأت علمی دائـره المعارف تشیّع، دائره المعارف اسلامی (= دانشنامۀ جهان اسلام) و دائره المعارف بزرگ اسلامی و از مؤلفان آن ها بوده و حدود ۳۵۰ مقالۀ بلند و کوتاه، در موضوعات تاریخی، کتابشناسی، رجال، اَنساب، نجوم، و تاریخ علم اسلامی و ایران در آن ها نوشته است.
سال های ۱۳۶۶ـ۱۳۶۷، به عنوان کارشناس نسخ خطّی در بنیاد دائره المعارف اسلامی، چند اثر را بـرای چاپ عکسی آماده کـرد، که از جمله تفسیر مفاتیح الاسرار شهرستانی بود که با فهارس وی انتشار یافته است.
